Praca na wysokości należy do zajęć szczególnie niebezpiecznych. Zagraża ona zarówno życiu, jak i zdrowiu pracowników. Dlatego podczas wykonywania tego rodzaju prac, należy zachować wyjątkowe środki ostrożności. Obecnie na rynku dostępny jest szeroki wachlarz środków ochrony, które poprawiają bezpieczeństwo pracy na wysokościach.
Pracodawca w trosce o bezpieczeństwo pracowników
Zgodnie z istniejącą definicją, pracą na wysokości jest każda praca, którą wykonuje się na powierzchni wyniesionej ponad poziom ziemi o przynajmniej 1m. Prace na wysokości odnoszą się do prac, które wykonuje są m.in. na: rusztowaniach, słupach, drabinach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, pomostach, galeriach, podestach.
Jest to rodzaj pracy, który należy do prac szczególnie niebezpiecznych. Upadki z wysokości są częstą przyczyną ciężkiego uszkodzenia ciała lub śmierci. Z tego powodu na barkach pracodawcy spoczywa szereg obowiązków, których celem jest zapewnienie bezpiecznego wykonania pracy. Pracownicy zatrudnieni na wysokości powinni:
- przejść przeszkolenie podstawowe i okresowe BHP,
- mieć zapewniony bezpośredni nadzór nad tymi pracami,
- potrafić bezpiecznie obsługiwać podstawowe urządzenia do transportu pionowego i poziomego,
- mieć książeczkę kwalifikacyjną z aktualnymi wpisami dotyczącymi ich stanu zdrowia.
Dodatkowo, podczas wykonywania wszelkich prac na wysokościach każdy pracownik musi być wyposażony w sprzęt chroniący przed upadkiem. Na uwagę zasługuje sprzęt zabezpieczający każdego pracownika z osobna oraz środki ochrony zbiorowej.
Indywidualna ochrona pracownika podczas prac na wysokościach
Upadki osób pracujących na wysokościach wynikają często z nie używania lub braku środków ochrony indywidualnej. Pod pojęciem tym kryje się wszelkiego rodzaju sprzęt noszony lub trzymany przez pracownika, który ma na celu jego ochronę przed zagrożeniami spowodowanymi występowaniem niebezpiecznych czynników w środowisku pracy (w tym wypadku czynnikiem takim jest wysokość). Sprzęt ten stosuje się w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń, nie można ich ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Do środków ochrony indywidualnej dedykowanych osobom pracującym na wysokości zalicza się:
- szelki bezpieczeństwa – uprzęże służące do powstrzymywania upadku, które posiadają jeden bądź dwa punkty do przypięcia systemu amortyzującego (jeden z przodu, w okolicach mostka oraz drugi na plecach). Najprostsze modele szelek bezpieczeństwa posiadają jeden punkt zaczepowy na plecach i dwie klamry regulacyjne,
- linki bezpieczeństwa – jeden z głównych elementów łączących w systemie powstrzymywania spadania. Wykonuje się je z liny syntetycznej, stalowej, taśmy lub łańcucha.
- amortyzatory – urządzenia, które gwarantują bezpieczne powstrzymanie spadania. Rozszerza on możliwości użytkowania linki bezpieczeństwa, do której jest dołączany lub wykonany razem z nią,
- liny z urządzeniami samozaciskowymi – produkowane jako urządzenia samozaciskowe z giętką prowadnicą (do pracy w pionie) oraz jako urządzenia ustalające pozycję (jako ograniczenie poruszania). Często posiadają one dwie funkcje pracy: automatyczną i manualną. Pierwsza z nich umożliwia swobodne przesuwanie się wzdłuż liny, a w chwili wystąpienia upadku natychmiastowe zablokowanie mechanizmu na linie. Z kolei funkcja manualna daje pracownikowi, podczas pracy w poziomie, możliwość ustalenia pozycji i ograniczenia poruszania.
Balustrady i inne środki ochrony zbiorowej
Balustrady są podstawowym środkiem ochrony zbiorowej. Stosuje się je zarówno w trakcie zabezpieczania stanowisk pracy, dróg komunikacyjnych, krawędzi oraz otworów w ścianach i stropach, oraz ogradzania stref niebezpiecznych, wykopów, dołów. Środkiem ochrony zbiorowej, który cieszy się rosnącą popularnością, są wykonywane, zgodnie z normą PN-EN 1263-1, siatki bezpieczeństwa. Produkowane są one z siatek o oczkach 100 mm wykonanych z linek o grubości 4-5 mm, z polipropylenu lub poliestru. W wielu sytuacjach stanowią one najlepszy sposób zabezpieczenia pracy na wysokości. Siatki bezpieczeństwa są instalowane zgodnie ze wskazówkami, które można znaleźć w normie PN-EN 1263-2.