Kodeks pracy określa, iż w pewnych wypadkach pracodawca jest zobowiązany do dostarczenia pracownikom odzieży roboczej oraz ochronnego obuwia. Owa odzież i obuwie musi również spełniać ściśle określone wymogi, które precyzują wymagania Polskich Norm; zostały one uregulowane w Ustawie o normalizacji. Tak ścisłe i prawnie obwarowane wymagania mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa oraz ochrony pracownikom wykonującym powierzone im zadania.
Obowiązek dostarczenia odzieży roboczej
W przepisach wymienione zostały dwie sytuacje, w których pracodawca ma obowiązek wyposażyć pracownika w odzież roboczą, a mianowicie:
- w przypadku, gdy pracownik wykonuje prace, w trakcie których jego własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu
- w sytuacji, gdy przesądzają o tym wymagania techniczne, sanitarne lub wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
Od tych zasad istnieje jednak przewidziany w ustawie wyjątek. Każdy pracodawca ma możliwość ustalenia takich stanowisk, w których dopuszczone będzie używanie przez zatrudnionych (wyłącznie za ich zgodą) odzieży własnej, pod warunkiem jednak, iż będzie ona spełniała wymagania BHP. Warto mieć na uwadze, iż wyjątek nie obejmuje stanowisk, na których wykonywane prace są związane z bezpośrednią obsługą maszyn i urządzeń technicznych, a także stanowisk, które mogą spowodować szczególnie intensywne zabrudzenie, bądź skażenie odzieży, na przykład środkami chemicznymi, biologicznie zakaźnymi materiałami, czy środkami promieniotwórczymi.
Jeśli na danym stanowisku wymagane jest stosowanie odzieży roboczej, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który takiej odzieży nie posiada. Odzież robocza powinna zostać przydzielona pracownikowi bezpłatnie, stanowi ona zatem własność pracodawcy. Pracownik, który zmienia pracodawcę musi więc zwrócić odzież roboczą.
Przy jakich pracach obowiązkowe jest posiadanie przez pracownika odzieży roboczej?
Odzież robocza charakteryzuje się specyfiką przeznaczenia, a także wykonania i rodzajem zastosowanych do jej wykonania materiałów. Wiele zawodów wymaga dedykowanej odzieży roboczej, która nosi miano odzieży ochronnej, wykonanej z materiałów, zapewniających odpowiedni stopień bezpieczeństwa.
Wspólną cechą odzieży roboczej oraz ochronnej jest to, iż powinna ona zapewniać nie tylko odpowiednie zabezpieczenie, ale również komfort termiczny oraz wygodę stosowania. Nie mniej istotnym jest również poziom estetyczny takiej odzieży. Sprawia on, iż jest ona chętnie noszona przez pracowników.
Dla pracowników, który mają kontakt z instalacjami energetycznymi powinna zostać zapewniona odzież chroniąca przed porażeniem prądem. Wszyscy zatrudnieni przy pracach, w których istnieje ryzyko obrażeń mechanicznych, a więc pracownicy budów, zakładów przemysłowych czy innych firm, w jakich zachodzi ryzyko wypadku lub doznania urazu, powinni zostać wyposażeni w odzież, chroniącą ich przed takim niebezpieczeństwem.
Pracowników, którzy wykonują prace na zewnątrz, niejednokrotnie przy niesprzyjających warunkach pogodowych, trzeba również wyposażyć w wierzchnią odzież roboczą, jak ocieplane kurtki, czapki, a także rękawice, chroniące dłonie przed zimnem, a zarazem zabezpieczające je przed obrażeniami.
W ubrania robocze muszą być wyposażeni przedstawiciele wielu zawodów, a więc na przykład pracownicy budów, magazynów, osoby, zatrudnione w przemyśle, ale również personel sklepów, pracownicy ekip sprzątających czy osoby zatrudnione w ogrodnictwie. Dla każdego z wymienionych zawodów konieczne jest zapewnienie nieco innej odzieży roboczej.
Kryteria doboru odzieży roboczej – kiedy pracownikowi należy się taka odzież
Termin odzież robocza obejmuje szeroki asortyment – od bluz, koszulek i spodni roboczych, poprzez kombinezony, fartuchy czy kurtki, a skończywszy na specjalnie dedykowanych dla określonej grupy pracowników ubraniach ochronnych. Myśląc jednak o zwyczajnych ubraniach roboczych, jak na przykład odzieży dla pracowników firm budowlanych, należy brać pod uwagę również jej funkcjonalność. Odzież taka musi być wykonana z materiałów pozwalających na dopływ powietrza, a jednocześnie mocnych i odpornych na zabrudzenia. Doskonale sprawdzają się tu wszelkie materiały bawełniane, bądź z niewielką domieszką włókien syntetycznych, które nadają odzieży roboczej właściwości wodoodporne czy plamoodporne. Dostosowanie do specyfiki wykonywanych prac, trwałość oraz odporność to podstawowe kryteria, jakimi należy kierować się podczas doboru tego rodzaju ubrań.