Jednym z wielu obowiązków pracodawcy jest ochrona słuchu pracowników. Jest to istotne w przypadku wielu zawodów. Zwłaszcza tych, w których pracownik na co dzień jest narażony na hałas mogący doprowadzić do nieodwracalnych zmian w narządzie słuchu. Żeby im zapobiec, należy inwestować w rozwiązania, które mogą to ryzyko zminimalizować.
O słuch trzeba dbać
Sytuacje, w których ochrona słuchu jest konieczna jasno wskazuje Kodeks pracy. Zgodnie z art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) odpowiedzialność za zadbanie o słuch pracownika leży po stronie pracodawcy. To on musi zapewnić pracownikom bezpłatne środki, które uchronią ich przed ryzykiem utraty słuchu. Jasno określony jest też poziom hałasu, przy którym środki ochrony indywidualnej należy zastosować. To 82 decybele. Wszelkie normy hałasu w pracy są określane przez rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2002 roku mówiące, że:
- hałas podczas 8-godzinnego, dobowego czasu pracy lub tygodnia pracy, nie może być większy niż 85 dB
- maksymalny poziom dźwięku A nie może być większy aniżeli wartość 115 dB
- szczytowy poziom dźwięku C nie powinien być wyższy aniżeli 135 dB
Od tych norm istnieją jednak wyjątki. Dotyczą one sytuacji, w których ciągłe używanie środków ochrony słuchu mogłoby wyrządzić więcej szkody dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, niż rezygnacja z ich stosowania. Taka sytuacja dotyczy osób odpowiedzialnych za ratowanie życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usunięcia awarii, albo przeciwdziałania klęskom żywiołowym. A także kierujących pojazdami samochodowymi, ciągnikami rolniczymi lub maszynami samobieżnymi po drogach publicznych. Zapis ten dotyczy także poruszania się po drogach komunikacyjnych i transportowych na terenie danego zakładu pracy.
W przypadku, gdy poziom hałasu występuje poniżej wartości wskazanej przez prawo (82 dB), to pracodawca może narzucić obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielem. Wprowadzenie przez pracodawcę obowiązku ochrony słuchu musi jednak wynikać z udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego. Powstaje ona z uwzględnieniem rodzaju występowania czynnika niebezpiecznego i jego charakterystyką, źródła jego pochodzenia, zmierzonych wielkości progowych oraz nieskuteczności środków ochrony zbiorowej (są one istotniejsze aniżeli środki ochrony indywidualnej).
Jak dbać o słuch?
Pracodawca ma do dyspozycji wiele rozwiązań. Wśród nich znajdują się:
- rozwiązania techniczne: zainstalowane wyposażenie powinno emitować możliwie jak najniższy hałas, wyciszanie maszyn i urządzeń poprzez stosowanie obudów lub osłon wygłuszających, kabin dźwiękoszczelnych itp., korzystanie z materiałów dźwiękochłonnych, poprawa jakości akustycznej pomieszczeń
- rozwiązania organizacyjne: odsunięcie pracownika od źródeł hałasu, ograniczanie dostępu do nich oraz czasu pracy w hałasie, rotacja pracowników
- środki ochrony indywidualnej: są to stopery jednorazowego lub wielorazowego użytku, nauszniki (w zależności od wykonywanej pracy mogą występować z pałąkami montowanymi na głowie, z tyłu głowy lub pod brodą, a jeśli konieczne jest noszenie kasku, to mogą być one montowane bezpośrednio do niego), a dla kosiarzy – ochrona uszu może być zintegrowana z ochroną twarzy
Ochrona narządu słuchu musi być zawsze dopasowana do warunków pracy. Jeśli pracodawca jest w stanie zniwelować nadmierny hałas poprzez rozwiązania organizacyjne i techniczne, wtedy ochrona indywidualna będzie zależała od rozmów pracodawcy z pracownikami. Jeśli jednak nie uda się ograniczyć hałasu tymi sposobami, konieczne jest zapewnienie pracownikom nauszników, wkładek lub stoperów. Warto przypomnieć, że należy ich używać, gdy poziom hałasu wynosi 82 dB.